Prof. UO dr hab. Tomasz Ciesielski z Instytutu Historii Uniwersytetu Opolskiego 13 listopada 2025 r. wygłosił referat pt.„Przedstawiciele Familii jako kadra dowódcza w wojskach koronnym i litewskim czasów saskich i stanisławowskich” podczas konferencji naukowej na Zamku Królewskim w Warszawie „Familia Czartoryskich i Poniatowskich – pierwsza partia polityczna w Rzeczypospolitej” (Warszawa, 13–14 listopada 2025 r.)
Konferencja była pierwszą próbą usystematyzowania i popularyzacji wiedzy o stronnictwie, które przez kilkadziesiąt lat odgrywało kluczową rolę w życiu politycznym Rzeczypospolitej i wywarło znaczący wpływ na losy obu jej części – Korony i Litwy.
W sesji wzięło udział 20 badaczy z czołowych polskich instytucji naukowych i kulturalnych – historycy, historycy sztuki oraz literatury. Ich wystąpienia poświęcone były działalności „Familii”, jej ideom oraz roli w okresie panowania trzech monarchów: Augusta II, Augusta III i Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Celem spotkania było stworzenie spójnego obrazu dziejów fakcji Czartoryskich i Poniatowskich oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy „Familię” można uznać za pierwszą nowoczesną polską partię polityczną.
Nagranie wystąpienia prof. Tomasza Ciesielskiego dostępne jest na YouTube od 57 min.
