Historia

W 1950 roku założona została we Wrocławiu Wyższa Szkoła Pedagogiczna (im. Powstańców Śląskich), którą następnie w 1954 roku przeniesiono do Opola.

W 1958 roku z inicjatywy doktora Alojzego Gembali, przy wsparciu profesorów Stanisława Kolbuszewskiego i Stanisława Rosponda oraz docentów Kazimierza Orzechowskiego i Teodora Musioła, powołano kierunek studiów historycznych w celu kształcenia nauczycieli historii. W pierwszych latach formą organizacyjną były katedry (Historii Polski i Historii Powszechnej, następnie także Historii Śląska). Potwierdzeniem statusu studiów historycznych było przekształcenie Wydziału Filologicznego w Wydział Filologiczno-Historyczny. W tym czasie, oprócz Alojzego Gembali i Kazimierza Orzechowskiego, istotną rolę w tworzeniu zrębów kierunku odegrali profesorowie Jan Seredyka, Władysław Dziewulski, Maurycy i Elżbieta Hornowie, Leszek Winowski, Aleksander Rombowski. Wraz z rozwojem kadry naukowej i wzrostem liczby studentów zmianie ulegała struktura Wydziału. Powstały kolejne zakłady, tworzone według klucza chronologicznego (Historii Starożytnej, Epoki Feudalnej, Historii Nowożytnej, Historii Najnowszej) oraz Zakład Dydaktyki Nauczania Historii.

Efektem kolejnych przekształceń strukturalnych było powołanie do życia w październiku 1971 roku Instytutu Historii, którego dyrektorem został doc. dr Jan Seredyka. W tym czasie tworzyły go: Zakład Historii Nowożytnej (doc. dr Jana Seredyka), Zakład Historii Najnowszej (doc. dr hab. Edward Mendel) oraz Zakład Dydaktyki Historii (doc. dr Adam Suchoński). W 1973 roku Instytut Historii uzyskał, jako pierwszy na WSP, prawo habilitowania (stopień doktora nauk humanistycznych nadawano w Opolu od 1959 roku). Już po powołaniu w 1994 roku Uniwersytetu Opolskiego, doszło do podziału Wydziału Filologiczno-Historycznego w 1997 roku a Instytut Historii, jako jednostka posiadająca największe uprawnienia w nadawania stopni naukowych, stał się jednym z filarów Wydziału Historyczno-Pedagogicznego (od 2016 roku Wydział Nauk Społecznych).

Znaczenie Instytutu Historii dla Uniwersytetu Opolskiego

Instytut Historii posiada pełne prawa akademickie w nadawaniu stopni naukowych: doktora oraz doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii Polski i powszechnej oraz wszczynania procedury o nadanie tytułu naukowego profesora.

Historycy zawsze odgrywali istotną rolę w dziejach Alma Mater Opoliensis. Rektorami WSP byli profesorowie Maurycy Horn (1966-1968) i Jan Seredyka (1969-1972), natomiast Uniwersytetem przez wiele kluczowych dla uczelni lat zarządzał prof. dr hab. Stanisław Sławomir Nicieja (1996-2002, 2005-2008, 2012-2016) oraz prof. dr hab. Marek Masnyk (2016-2024).

Prorektorami WSP byli profesorowie: Alojzy Gembala (1954-1959), Maurycy Horn (1959-1966), Jan Seredyka (1968-1969), Adam Suchoński (1987-1990). Prorektorami Uniwersytetu Opolskiego byli: Leszek Kuberski (1999-2005) i Marek Masnyk (2005-2008, 2012-2016).

Historycy kierowali także Wydziałem Historyczno-Pedagogicznym i od 2016 roku Wydziałem Nauk Społecznych; funkcję tę pełnili: prof. dr hab. Marek Masnyk (1999-2005 oraz 2008-2012) i prof. UO dr hab. Janusz Dorobisz (2012-2018). Wcześniej ci sami naukowcy byli prodziekanami Wydziału: prof. dr hab. Marek Masnyk w latach 1996-1999, a prof. UO dr hab. Janusz Dorobisz w kadencji 2008-2012.

Bibliografia

T. Ciesielski, A. Maziarz, M. Przysiężna-Pizarska, Działalność Instytutu Historii, [w:] 20 lat Wydziału Historyczno-Pedagogicznego Uniwersytetu Opolskiego, red. I. Alechnowicz-Skrzypek, Edward Nycz, Opole 2016.
A. Maziarz, Zarys dziejów katedr i zakładów, [w:] Półwiecze. Katedry i Zakłady Instytutu Historii w latach 1957-2007, red. J. Dorobisz, Opole 2007, s. 9-51.
S. S. Nicieja, Alma Mater Opoliensis. Ludzie fakty, wydarzenia. Księga jubileuszowa w 50. rocznicę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i 10. rocznicę powstania Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2004.

Dyrektorzy Instytutu Historii