4 grudnia 2025 r. odbyły się obchody 45-lecia Niezależnego Zrzeszenia Studentów w Opolu – ruchu młodych ludzi, którzy na początku lat 80. mieli odwagę przeciwstawić się komunistycznemu systemowi i upomnieć się o wolność, demokrację oraz prawa człowieka. Uroczystość stała się okazją do wspomnień, podziękowań i uhonorowania tych, którzy przed laty angażowali się w walkę o niezależność środowisk akademickich.
Spotkanie otworzył prof. Tomasz Ciesielski, dyrektor Instytutu Historii UO, przypominając, że struktury NZS powstały w Opolu już w październiku 1980 roku w ówczesnej Wyższej Szkole Pedagogicznej i Wyższej Szkole Inżynierskiej. Podkreślił, że mimo trudnych warunków niewielkiego ośrodka akademickiego udało się odbudować ruch po stanie wojennym i doprowadzić do jego ponownego odrodzenia w 1989 roku.
Jednym z prelegentów był również prof. Mariusz Patelski, historyk i dawny działacz NZS, autor książki poświęconej dziejom opolskiej organizacji. W swoim wystąpieniu przypomniał, że NZS był akademickim odpowiednikiem „Solidarności”, a jego postulaty – takie jak wolność słowa, walka z cenzurą czy prawo do strajku – pozostawały spójne z ogólnopolskim ruchem społecznym.
Podczas uroczystości wręczono odznaczenia państwowe, regionalne i miejskie, honorując osoby zasłużone dla niezależnego ruchu studenckiego. Uczczono także pamięć nieżyjących członków NZS. Obchody uświetniły referaty dr. Kamila Dworaczka, prof. Mariusza Patelskiego oraz – w formie zdalnej – dr. hab. Zbigniewa Bereszyńskiego.
Jubileusz stał się nie tylko podróżą w przeszłość, lecz także przypomnieniem wartości, które wciąż inspirują kolejne pokolenia studentów: odwagi, odpowiedzialności i solidarności – fundamentów, na których budowano drogę do wolnej Polski.
